PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO
w Szkole Podstawowej im. Jana Brzechwy w Radostkowie
na rok szkolny 2024/25
 

PODSTAWA PRAWNA    

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych (Dz.U. 2018 poz. 1601 ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1675).– Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. poz. 391).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2019 r. poz. 502).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 652).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2019 r. poz. 639.)
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa artystycznego (Dz.U. z 2019 r. poz. 717).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2020 r. poz. 82).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 lipca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych (Dz.U. 2019 poz. 1322)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. 2019 poz. 1533).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 lipca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2019 poz. 1539).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 lipca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2019 poz. 1536).        
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2020 r. poz. 635).
• Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 stycznia 2020 r. w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy (M.P. z 2020 r. poz. 106).   
   

I. Cele główne.

• Przygotowanie uczniów do świadomego wyboru zawodu zgodnie z ich zainteresowaniami i możliwościami.
• Kształtowanie postawy przedsiębiorczości i aktywności wobec pracy (aktywizacja zawodowa).
• Rozbudzanie aspiracji zawodowych i motywowanie do działania.
• Kształtowanie umiejętności analizowania swoich cech osobowości w aspekcie wyboru zawodu.
• Dostarczanie informacji o zawodach, wymaganiach rynku pracy, o systemie szkolnictwa ponadpodstawowego.
• Kształtowanie umiejętności pracy w zespole, komunikatywności, zaangażowania.
• Kształtowanie szacunku do pracy.
• Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji.

Treści programowe.

W programie uwzględniono cztery obszary celów szczegółowych, które jednocześnie wyznaczają treści programowe doradztwa zawodowego:

1. Poznawanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia.
2. Świat zawodów i rynek pracy, m.in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy.
3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m.in.: znajomość systemu edukacji
   i innych form uczeniu się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach oraz placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.
4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych, m.in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery.
   
   II.TREŚCI DLA ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH 

1. Poznanie siebie 

Dziecko: 

1. określa, co lubi robić; 
2. podaje przykłady różnych zainteresowań; 
3. określa, co robi dobrze; 
4. podejmuje działania i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych. 

2. Świat zawodów i rynek pracy

Dziecko:

1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
2.  podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i nazwy tych zawodów, które  wzbudziły  jego  zainteresowanie oraz  identyfikuje i  opisuje  czynności  zawodowe  wykonywane  przez te osoby; 
3. wskazuje  zawody  zaangażowane  w  powstawanie  produktów codziennego  użytku  oraz  w  zdarzenia,  w których dziecko uczestniczy, takie jak wyjście na zakupy, koncert, pocztę, itp.; 
4. podejmuje próby posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;
5. opowiada o sobie w grupie rówieśniczej. 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Dziecko: 

1. nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej); 
2. nazywa czynności, których lubi się uczyć.  

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Dziecko: 

1. opowiada, kim chciałoby zostać; 
2. na miarę swoich możliwości planuje własne działania lub działania grupy rówieśniczej przez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu; 
3. podejmuje próby decydowania w ważnych dla niego sprawach, indywidualnie, a także w ramach działań grupy rówieśniczej.        
   
   III. TREŚCI  DLA KLAS I - III 

1. Poznanie siebie 

Uczeń:

1. opisuje własne zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać; 
2. prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób; 
3. podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi; 
4. podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach; 
5. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i   innych. 

2. Świat zawodów i rynek pracy 

Uczeń: 

1. odgrywa różne role zawodowe w zabawie; 
2. podaje  nazwy  zawodów  wykonywanych  przez  osoby  w  bliższym  i  dalszym  otoczeniu  oraz  opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach; 
3. opisuje, czym jest praca, omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych   przykładach; 
4. zna i omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształtowaniu otoczenia, w którym funkcjonuje; 
5. opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu; 
6. posługuje  się  przyborami  i  narzędziami  zgodnie  z  ich  przeznaczeniem, a także w  sposób  twórczy i niekonwencjonalny. 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Uczeń: 

1. uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności; 
2. wskazuje treści, których lubi się uczyć; 
3. wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich. 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Uczeń: 

1. opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić; 
2. planuje  swoje  działania  lub  działania  grupy,  wskazując  na  podstawowe  czynności i  zadania  niezbędne  do realizacji celu; 
3. próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą. 

IV. TREŚCI DLA KLAS  IV- VI 

1. Poznawanie własnych zasobów 

Uczeń: 

1. określa własne zainteresowania, uzdolnienia oraz kompetencje; 
2. wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia; 
3. podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia te działania formułując wnioski na przyszłość; 
4. prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców. 

2. Świat zawodów i rynek pracy 

Uczeń: 

1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady profesji charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach; 
2. opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka; 
3. podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe; 
4. posługuje  się  przyborami  i  narzędziami  zgodnie  z  ich  przeznaczeniem, również w  sposób  twórczy i niekonwencjonalny; 
5. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą. 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Uczeń: 

1. wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki; 
2. wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć; 
3. samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.  

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Uczeń:

1. planuje  swoje  działania  lub  działania  grupy,  wskazując  szczegółowe  czynności i  zadania  niezbędne  do realizacji celu; 
2. próbuje  samodzielnie  podejmować  decyzje  w  sprawach  związanych  bezpośrednio  lub  pośrednio  z  jego osobą;
3. opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych.

V. TREŚCI DLA KLAS  VII -VIII 

1. Poznawanie własnych zasobów 

Uczeń: 

1. określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych; 
2. rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe); 
3. dokonuje  syntezy  przydatnych  w  planowaniu  ścieżki  edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających  z autoanalizy, obserwacji innych osób oraz innych źródeł; 
4. rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych; 
5. rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej; 
6. określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; 
7. określa własną hierarchię wartości i potrzeb. 

2. Świat zawodów i rynek pracy 

Uczeń: 

1. wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając potrzebne kwalifikacje oraz możliwości ich uzyskiwania; 
2. porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców; 
3. wyjaśnia  zjawiska  i  trendy  zachodzące  na  współczesnym  rynku  pracy, 
   z  uwzględnieniem  regionalnego i lokalnego rynku pracy; 
4. uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka; 
5. analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy; 
6. wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową; 
7. dokonuje autoprezentacji. 

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

Uczeń: 

1. analizuje  oferty  szkół  ponadpodstawowych  i  szkół  wyższych  pod  względem  możliwości  dalszego kształcenia korzystając z dostępnych źródeł informacji; 
2. analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów; 
3. charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej; 
4. określa znaczenie uczenia się przez całe życie. 

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

Uczeń: 

1. dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym; 
2. określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby; 
3. identyfikuje  osoby  i  instytucje  wspomagające  planowanie  ścieżki  edukacyjno-zawodowej, a także wyjaśnia,  w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy; 
4. planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów. 
   
   VI. METODY I FORMY REALIZCJI

• Praca grupowa
• Konsultacje indywidualne
• Wykłady
• Dyskusje
• Burza mózgów
• Warsztaty
• Pogadanki
• Prelekcje
• Prezentacje multimedialne
• Filmy
• Testy
• Ankiety
• Kwestionariusze
• Gry
• Lekcje wychowawcze, biblioteczne
• Strona internetowa
• Wycieczki zawodoznawcze i tematyczne
• Kółka zainteresowań 
  
  VII. ZASOBY
• Monitor interaktywny
• Materiały drukowane
• Informatory
• Publikacje
• Narzędzia diagnostyczne
• Gry, zabawy
• Inne
  VIII. ZADANIA I SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU

IX. Współpraca ze środowiskiem (przykłady)

1. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna.
2. Dni otwarte w szkołach ponadpodstawowych.
3. Udział w targach edukacyjnych.
4. Wizyty w zakładach pracy.
5. Wizyty przedstawicieli szkół i zawodów w szkole. 
   
   X. Efekty realizacji programu.

W zakresie wiedzy uczeń:

• zna pojęcia związane z tematyką rynku pracy, kwalifikacji zawodowych,
• zna swoje możliwości psychofizyczne i predyspozycje zawodowe,
• rozumie zależności pomiędzy zainteresowaniami a wyborem zawodu,
• zna umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach
• zawodowych i społecznych,
• zna możliwości zatrudnienia na rynku pracy uwzględniając zapotrzebowanie na określone zawody,
• wie gdzie szukać informacji o rynku pracy,
• zna specyfikę różnych zawodów i rynku pracy.
  
  W zakresie umiejętności uczeń:
• umie określać i rozwijać swoje zainteresowania,
• samodzielnie formułuje własne cele oraz drogi ich realizacji,
• wykorzystuje wiedzę teoretyczną z zakresu doradztwa edukacyjno- zawodowego aby trafnie określić swoje predyspozycje, zdolności, 
• umiejętności,
• samodzielnie lub z pomocą doradcy planuje dalszą ścieżkę rozwoju edukacyjno - zawodowego,
• rozpoznaje swoje mocne i słabe strony,
• radzić sobie w różnych sytuacjach życiowych, w tym związanych z dokonywaniem wyborów,
• twórczo znajduje różnorodne rozwiązania problemów.
  
  W zakresie kompetencji społecznych uczeń:
• skutecznie współpracuje w zespole,
• przyjmuje twórczą i refleksyjną postawę wobec przekonań, sposobu postępowania innych ludzi,
• efektywnie się komunikuje z innymi,
• aktywnie pełni role społeczne,
• potrafi rozwiązywać konflikty podczas pracy zespołowej.