WEWNĄTRZSZKOLNY

SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

w  Szkole Podstawowej  im. Jana Brzechwy w Radostkowie

 

1. PODSTAWA PRAWNA:

Prowadzenie działań związanych z doradztwem zawodowym w przedszkolach, szkołach
i placówkach regulują m. in.: 

• Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, w której zapisano, że system oświaty zapewnia przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia.
• Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r., wymieniając zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego oraz zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej jako jedne
  z podstawowych form działalności dydaktyczno -wychowawczej szkoły.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji
   i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach
  i placówkach.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r.  w sprawie doradztwa zawodowego.
• Szczegółowe regulacje wprowadza Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. /Dz.U. poz.325/ w sprawie doradztwa zawodowego.
• Statut Szkoły.
• Aktualne Kierunki Polityki Oświatowej Państwa.

2.  ZAŁOŻENIA WSDZ:

System Doradztwa Zawodowego zakłada, że wybór zawodu jest procesem będącym sekwencją decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia, a na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych i rynku pracy.

Celem programu jest przygotowanie uczniów do trafnego wyboru drogi dalszej nauki, wyboru zawodu oraz kształcenie u uczniów konkretnych umiejętności niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w różnych rolach zawodowych i społecznych.

Na wybór wpływają głównie cechy ucznia, takie jak: temperament, charakter, zdolności, zainteresowania, umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości, czynniki emocjonalne, zdrowotne, a także wpływ otoczenia i aktywność własna.

Działania w oddziałach przedszkolnych obejmują preorientację zawodową, w klasach I – VI orientację zawodową, która ma na celu zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, kształtowanie pozytywnych postaw wobec pracy i edukacji oraz pobudzenie, rozpoznawanie i rozwijanie ich zainteresowań
i uzdolnień; w klasach VII –VIII mają na celu wspieranie uczniów w procesie przygotowania ich do świadomego i samodzielnego wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu, z uwzględnieniem ich zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji zawodowych oraz informacji na temat systemu edukacji
i rynku pracy. Orientacja zawodowa jest realizowana w klasach I –VI na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, a doradztwo zawodowe w klasach VII – VIII na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego oraz na przedmiocie Doradztwa zawodowe. Dla wszystkich uczniów doradztwo jest również realizowane
w ramach udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, która ma za zadanie wzbogacać rozwój
i efektywność uczenia się.

3. GŁÓWNE CELE WSDZ:

1. Przygotowanie uczniów do świadomego wyboru zawodu zgodnie z ich zainteresowaniami
   i możliwościami.
2. Wyposażenie uczniów w umiejętności służące podejmowaniu właściwych decyzji życiowych, określeniu
   własnych predyspozycji  i zainteresowań.
3. Kształtowanie postawy przedsiębiorczości i aktywności wobec pracy (aktywizacja zawodowa).
4. Kształtowanie umiejętności analizowania swoich cech osobowości w aspekcie wyboru zawodu.
5. Rozbudzanie aspiracji zawodowych i motywowanie do działania.
6. Dostarczanie informacji o zawodach, wymaganiach rynku pracy, o systemie szkolnictwa ponadpodstawowego.
7. Kształtowanie umiejętności pracy w zespole, komunikatywności, zaangażowania.
8. Kształtowanie szacunku do pracy.
9. Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji.
10. Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych
    i zawodowych.
11. CELE SZCZEGÓŁOWE WSDZ:
                                                1.Poznanie siebie, własnych zasobów

 

2. Świat zawodów i rynek pracy

                                                3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 

                           4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 

  

5. TEŚCI PROGRAMOWE WSDZ:

Treści programowe doradztwa zawodowego mieszczą się w czterech obszarach i są to:

1. Poznanie siebie, własnych zasobów m. in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia.
2.  Świat zawodów i rynek pracy m. in.: poznawanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji
   o zawodach i rynku pracy, umiejętności poruszania się po nim, poszukiwanie
   i utrzymanie pracy.
3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie m. in.: znajomość systemu edukacji
   i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach
   i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.
4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjnozawodowych m. in.: planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobywania doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji
   i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery. 

6. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU WSDZ :

Program będzie realizowany:

• podczas grupowych zajęć związanych z doradztwem zawodowym prowadzonych przez nauczyciela DZ, które wynikają z ramowych planów nauczania;
• podczas: zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, wspomagania uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami, prowadzonych przez nauczyciela DZ, nauczycieli i wychowawców – m.in. na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zajęciach z wychowawcą i innych zajęciach, a także
  w formie indywidualnych porad i konsultacji prowadzonych przez nauczyciela DZ lub innych specjalistów, wychowawców, nauczycieli;
• podczas innych działań związanych z doradztwem zawodowym realizowanych w szkole (jak np. projekty edukacyjne) lub poza nią (np. udział w targach edukacyjnych, w wizytach zawodoznawczych w zakładach pracy, szkołach).

7. OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJE DZIAŁAŃ WSDZ:

• Dyrektor szkoły czuwa nad całością realizacji programu.
• Pedagog szkolny prowadzi poradnictwo indywidualne dla zainteresowanych uczniów, zajmuje się diagnozowaniem zapotrzebowania uczniów na działania związane
  z doradztwem, wspiera nauczycieli i wychowawców w realizacji programu, koordynuje działania informacyjno – doradcze realizowane przez szkołę.
• Wychowawcy klas realizują tematy obejmujące doradztwo zawodowe w ramach programu wychowawczego klasy, wspierają rodziców w ich rozmowach z dziećmi, wyposażają ich
  w kompetencje dobrego doradcy.
• Nauczyciele edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej wdrażają do podejmowania obowiązków i rzetelnego ich wypełniania. Zapoznają z pojęciem pracy i wynagrodzenia pieniężnego oraz sytuacji ekonomicznej rodziny. Przedstawiają znaczenie pracy w życiu człowieka, omawiają z dziećmi zawody ich najbliższych, prezentują charakterystykę pracy w różnych zawodach. Rozwijają zainteresowania, zapoznają ze sposobami powstawania różnych przedmiotów, uczą podstawowych umiejętności technicznych.
• Nauczyciel informatyki prowadzi naukę poszukiwania, selekcjonowania, porządkowania, gromadzenia i wykorzystywania informacji np. dotyczących oferty edukacyjnej, pomaga uczniom w logowaniu się do elektronicznego systemu wspomagania rekrutacji szkół średnich, wyjaśnia organizację pracy i przepisy bhp w pracy z komputerem, uczy komunikowania się z pomocą komputera i technologii informacyjnych. Prezentuje sposoby opracowywania tekstów, prezentacji multimedialnych oraz danych liczbowych w arkuszu kalkulacyjnym. Wdraża do pracy zespołowej w ramach projektu, pokazuje sposoby wykorzystania technologii informacyjnych w różnych zawodach.
• Nauczyciel języka polskiego omawiają charakter pracy w różnych zawodach, uczą tworzenia wypowiedzi: pisania życiorysu, podania, ogłoszenia, listu oficjalnego (dostosowywanie wypowiedzi do sytuacji). Kształtują umiejętność operowania słownictwem z kręgu: szkoła i nauka, środowisko społeczne. Wdrażają do samokształcenia i docierania do informacji za pomocą słowników, encyklopedii. Pokazują znaczenie komunikacji niewerbalnej w autoprezentacji.
• Nauczyciel matematyki uczą gromadzenia i porządkowania danych o edukacji
  i zawodach, odczytywania i interpretacji danych w tekstach, tablicach i wykresach. Kształtują umiejętność posługiwania się procentami, zapoznają z zawodami
  z dziedziny księgowości i rachunkowości. Uczą planowania czynności z wykorzystaniem kalendarza (wykonywanie obliczeń) oraz dzielenia zadań na etapy.
• Nauczyciele języków obcych zapoznają z zasobem języka dotyczącym szkoły
  i pracy oraz cech charakteru i umiejętności. Prezentują uczniom filmy o zawodach w języku obcym. Uczą tworzenia kilkuzdaniowych wypowiedzi na temat swoich umiejętności (prezentacja siebie). Zachęcają do pracy zespołowej metodą projektu.
• Nauczyciele przyrody i biologii omawiają stan zdrowia i choroby człowieka nawiązując do przeciwwskazań zdrowotnych w wybranych zawodach. Wykazują znaczenie odpoczynku w życiu człowieka, prawidłowych warunków nauki i pracy, zasad uczenia się. Wdrażają do planowania dnia i organizowania pracy własnej. Zapoznają z zawodami
  z dziedziny meteorologii, rolnictwa, biologii, leśnictwa, ochrony środowiska, ochrony zdrowia.
• Nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie informuje o siedzibie władz lokalnych uczniów oraz ich zakresie działań i sposobie powoływania. Wyjaśnia demokratyczny charakter państwa. Charakteryzuje pojęcie samorządności, opisuje zawody związane
  z polityką, dyplomacją, przedstawia zawód historyka. Zapoznaje ze znaczeniem społecznego podziału pracy, opisują grupy społeczne i ich role w społeczeństwie. Omawia z uczniami problemy współczesnej Polski (m.in. bezrobocie). Zapoznaje ze zjawiskiem emigracji politycznej i zarobkowej. Uczy tworzenia drzewa genealogicznego. Omawia
  z uczniami funkcjonowanie przemysłu, warunki pracy w fabryce dawniej i dziś. Prezentuje podstawowe cechy obecnego systemu gospodarczego.
• Nauczyciel fizyki w ramach lekcji porusza zagadnienia związane z tematyką zawodów związanych z jego przedmiotem np.: mechanicy konstruktorzy, technicy budowy maszyn
  z automatyką i robotyką, mechanicy maszyn i urządzeń, technik elektronik, akustyk itp.
• Nauczyciel chemii w ramach lekcji porusza zagadnienia związane z tematyką zawodów związanych z jego przedmiotem np.: laborant chemiczny, technik ochrony  środowiska, technik chemik, zawody związane z technologią żywności, technologie szkła itd.
• Nauczyciel geografii w ramach lekcji porusza zagadnienia związane z tematyką zawodów związanych z jego przedmiotem np.: klimatolog, meteorolog, technik ochrony środowiska, logistyk, spedytor, technik hotelarstwa, organizator usług ruchu turystycznego, pilot wycieczek itd.
• Nauczyciele wychowania fizycznego omawiając trening zdrowotny pomagają opracować rozkład dnia ucznia uwzględniający proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym i fizycznym.
• Nauczyciel wychowania do życia w rodzinie prowadzi lekcje na temat ról społecznych
  i modeli życia. Zapoznaje ze sposobem pracy instytucji działających na rzecz dziecka
  i rodziny. Kształtuje u uczniów poczucie odpowiedzialności za własny rozwój.
• Nauczyciel muzyki zapoznaje uczniów z zawodami związanymi z muzyką, przekazuje wiedzę o tworzeniu instrumentów, uczy gry na instrumentach.
• Nauczyciel plastyki zapoznaje z zawodami z dziedziny kultury. Uczy korzystania
  z przekazów medialnych oraz wykorzystywania ich wytworów.
• Nauczyciel techniki opisuje funkcje urządzeń technicznych, omawia kolejność działań technologicznych, organizacje miejsca pracy i szacowanie czasu jej trwania. Uczy posługiwania się narzędziami do obróbki ręcznej.
• Nauczyciel doradztwa zawodowego opracowuje program wewnątrzszkolnego doradztwa zawodowego, program realizacji doradztwa zawodowego, prowadzi zajęcia z doradztwa zawodowego w klasach VII-VIII.
• Pozostali nauczyciele - włączają się w realizację programu doradczego przybliżając uczniom zawody, specjalizacje, które wiążą się z prowadzonym przez nich przedmiotem. Przyczyni się to, między innymi, do poznania różnych grup zawodów
  i przygotuje do podejmowania zawodowych decyzji.

8. ADRESACI WSDZ

1.         Uczniowie i dzieci

2.         Nauczyciele

3.         Rodzice

Przykłady działań kierowanych do uczniów

• Udzielanie porad i konsultacji indywidualnych (nauczyciel DZ, pedagog, psycholog)
• Prowadzenie zajęć związanych tematycznie z obszarami: poznawanie siebie, świat zawodów i rynek pracy, rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno – zawodowych;
• aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych;
• określanie potencjału edukacyjno-zawodowego;
• organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne;
• umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych;
• informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych;
• umożliwienie udziału w spotkaniach z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno-zawodowego);
• organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów;
• organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań – młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy);
• organizowanie wycieczek zawodoznawczych;
• umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno-zawodowej poprzez strony internetowe szkoły;
• umożliwianie uczniom udziału w tzw. lekcjach zawodoznawczych organizowanych przez szkoły ponadpodstawowe zawodowe;
• udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych
   e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych i zawodowych;
• prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym.

Przykłady działań kierowanych do rodziców

• organizowanie spotkań informacyjno-doradczych z doradcą zawodowym w szkole;
• informowanie o targach edukacyjnych;
• udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych;
• włączanie rodziców w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.

Przykłady działań kierowanych do nauczycieli

• budowanie zaangażowania w zakresie realizowania procesów wspierania decyzji edukacyjnych i zawodowych ucznia
• aktualizacja wiedzy na temat systemu edukacji i systemu kształcenia w zawodach
• rozwijanie kompetencji doradczych nauczycieli
• wskazanie na źródła informacji dotyczące informacji na temat ofert edukacyjnych i doradczych na terenie powiatu iławskiego i okolicznych miejscowości

9. Zakres tematyczny, poruszany na zajęciach:

System edukacji (zmiany w systemie oświaty, możliwe drogi kształcenia, różnice pomiędzy poszczególnymi typami szkół, wyjaśnienie, czym są kwalifikacje, możliwe drogi przekwalifikowania się)

Elementy planowania (jak zaplanować swoją karierę, stan zdrowia a wybór zawodu, rynek pracy, pracodawca, analiza warunków pracy w wybranych zawodach, metody aktywnego poszukiwania pracy)

Marzenia, aspiracje (planowanie kariery zawodowej, stworzenie portfolio zawodowego, list do siebie w przyszłości, role życiowe)

Umiejętności i kompetencje (analiza SWOT, osobowości zawodowej i typu temperamentu)

Techniki i style uczenia się (kreatywne poszukiwanie rozwiązań, style komunikacji, komunikacja werbalna i pozawerbalna, mowa ciała, jak rodzić sobie ze stresem)

Autoprezentacja (samoocena i jej wpływ na trafny wybór zawodu, autodiagnoza zainteresowań
i predyspozycji zawodowych, postawa asertywna)

10. Formy pracy adresowane do uczniów:
11. Ewaluacja realizacji działań z zakresu orientacji, poradnictwa i doradztwa zawodowego dokonywana jest na bieżąco w szkole na podstawie rozmów z uczniami, rodzicami
    i wychowawcami klas oraz analizy dokumentacji szkolnej, śledzenia losów absolwentów. Ewaluacja odnosi się do wszystkich działań, skierowanych do uczniów, rodziców i nauczycieli.

12. Zakończenie

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego będzie nowelizowany zgodnie z potrzebami
i oczekiwaniami jego odbiorców i realizatorów  oraz  zmianami w obowiązujących aktach prawnych.

Na każdy rok szkolny (do 30 września) opracowuje się program realizacji doradztwa zawodowego, uwzględniający wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego i będący załącznikiem do WSDZ.

Załączniki:

1. 1. Program Doradztwa Zawodowego.
   2. Plan pracy nauczyciela DZ w klasach 7 i 8